Aan de Buizerdlaan in Ter Apel hebben we tien rijwoningen ontworpen, verdeeld over een strook van zes eengezinswoningen en een van vier levensloopbestendige woningen. Het plan vervangt en rij woningen in de late naoorlogse wijk Het Heem, waarin de strikte stempelstructuur tijdens de wederopbouw al enigszins was losgelaten ten gunste van wat later de woonervenstructuur zou worden.

Ook de vernieuwing van Het Heem in de afgelopen decennia volgt een losse ordening, waarin overigens nauwelijks nog noemenswaardige samenhang te bespeuren is. Zelfs de kwaliteit die we in het bescheiden naoorlogse idioom kunnen vinden, lijkt inmiddels te grabbel gegooid. Kunnen we de vernieuwing van de Buizerdlaan aangrijpen om de karakteristiek van de naoorlogse omgeving in Ter Apel te verrijken en om het niveau van de sociale woningbouw weer van een impuls te voorzien?

Hoewel veel stedelijke vernieuwing tegenwoordig alles in het werkt stelt om de terughoudende en weloverwogen wederopbouwarchitectuur en -stedenbouw te niet te doen, vormde de bestaande naoorlogse context het vertrekpunt van het ontwerptraject. De stedenbouwkundige orde hebben we verfijnd, waarbij de twee stroken licht ten opzichte van elkaar verspringen, zodat ze vanzelfsprekend aansluiten op de bestaande hiërarchie van rijwoningen.

De vernieuwing laat bovendien ruimte op de locatie, waardoor we het groen van het aangrenzende Moekesgat de locatie kunnen intrekken en de relatie tussen de straat en het recreatiegebied versterken. Omdat we een nieuwe woningtype toevoegen bouwen we voort op de bestaande opzet van de wijk en complementeren we die, wat de bestendigheid ten goede komt.

Het naoorlogse woningbestand komt er in Nederland momenteel weliswaar bekaaid vanaf, maar we hebben voor de architectuur een verbrede ontwerpcultuur aangesproken. De bestaande bebouwing is erg gelijkvormig, vertoont een grote mate van standaardisatie en is sober uitgevoerd. Het niveau waarmee de ingetogen no nonsense architectuur in de omgeving is vervangen door project- en seriematige woningbouw overstijgt de oorspronkelijke kwaliteit echter geenszins.

Ter Apel kent een schat aan inspirerende voorbeelden voor een waardige uitwerking op deze plek, projecten die vooral de eerste helft van de twintigste eeuw beslaan. We hoeven alleen maar te denken aan de scholengemeenschap met bijbehorende conciërgewoning aan de Oude Weg, het voormalig douanegebouw net buiten het dorp of het Agodorp langs het Ruiten-Aakanaal om te beseffen welke ambitie we zouden moeten willen aanspreken voor de vernieuwing van de Buizerdlaan.

Kunnen we de bescheiden opgave van sociale woningbouw verbinden met de architectuurtraditie van Ter Apel en de typische naoorlogse context? Kunnen we de rijkdom van de vroege twintigste-eeuwse voorbeelden combineren met de subtiele plasticiteit van eigentijdse voorbeelden?

Bronnen: luchtfoto – Google Maps.com